การอยู่ไฟ-อยู่เดือน

“การอยู่ไฟ” หรือบางครั้งเรียกรวมว่า “การอยู่ไฟ-อยู่เดือน” เป็นกระบวนการที่มีมาแต่โบราณ เพื่อดูแลฟื้นฟูสภาพร่างกายด้านต่าง ๆ ของคุณแม่หลังคลอด เพื่อปรับสมดุลเลือดลมในร่างกายของคุณแม่ให้กลับมาเป็นปกติให้เร็วที่สุด ซึ่งจะส่งผลดีทั้งต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจ   โดยเชื่อกันว่าการอยู่ไฟมีประโยชน์มากมาย ช่วยขับน้ำคาวปลา กระตุ้นน้ำนม และฟื้นฟูสภาพร่างกายที่อ่อนล้าหลังคลอดให้กับคุณแม่  ช่วยให้เลือดลมไหลเวียนดี  หากเลือดลมไหลเวียนไม่มี น้ำเหลืองไม่ดี จะทำให้ร่างกายไม่สามารถขับเลือดเสียที่เกิดจากการคลอดบุตรออกมาได้หมด แล้วเลือดเสียดังกล่าวนั้นจะกลายเป็นพิษตกค้างอยู่ในร่างกายและส่งผลเสียตามมาได้  เช่น ทำให้เกิดอาการคล้ายลมพิษ  มีผื่นแดงคันเมื่ออากาศร้อน หรือเย็น มีอาการหนาวสะท้านเข้ากระดูก  มีไข้ หรือเกิดอาการในช่วงวัยถัดมา เช่น ประจำเดือนมาไม่ปกติ  ขี้หนาว หรือมีเหงื่อออกตามมือและเท้า  เป็นต้น จากเหตุดังกล่าวทำให้ธรรมเนียมการอยู่เดือน-อยู่ไฟ ยังได้รับความนิยมต่อเนื่องมาจนถึงยุคปัจจุบัน

การอยู่ไฟหลังคลอดมีประโยชน์อย่างไรต่อผู้หญิง  สําหรับการอยู่ไฟหลังคลอดนั้น คือการพักฟื้นร่างกาย ดูแลสุขภาพของผู้หญิงแบบโบราณ ซึ่งปัจจุบัน มีการปรับเปลี่ยน วิธีการ รูปแบบ ให้สะดวกสบายมากขึ้น เพราะในเมืองใหญ่ เราคงไม่มีกระโจมหรือ กระท่อม หรือการสร้างเรือนไฟให้ผู้หญิงพักฟื้นสักเท่าไหร่  อีกทั้งยังมีการร่นระยะเวลาของการอยู่ไฟให้สั้นลง เพื่อให้เข้ากับยุคสมัยและฟื้นฟูร่างกายอย่างรวดเร็ว ซึ่งยังคงความเชื่อเดิมคือ การอยู่ไฟหลังคลอด นั้นมีประโยชน์ มากมาย เช่น